تخفیفات دوچرخه ثابت
دوچرخه ثابت
در یک تقسیم‌بندی کلی دوچرخه به 8 نوع متفاوت تقسیم می‌شود که دوچرخه ثابت یکی از این دسته هاست: کوهستان، شهری، توریستی، جاده‌ای (کورسی)، نمایشی، برقی، خوابیده و چندنفره.
برای مثال فقط در دسته کوهستان 7 گونه مختلف جا می‌گیرد: کراس کانتری، اسپرت، تریل (Trail)، آل مونتاین (All Mountain) اندرو (Enduro)، دانهیل (Downhill) و فت بایک. در دسته شهری دوچرخه‌های Urban، هیبرید، فیتنس، تاشو و تک‌سرعته جا دارند. دوچرخه‌های ثابت (Stationary Bike) در همان دسته فیتنس تعریف می‌شوند.
تفاوت بین ساختار و کارکرد این دسته‌ها آشکار است و نیازمند توضیح واضحات نیست. دوچرخه‌ها قدمت چندانی ندارند. با اینکه اختراع چرخ به هزارۀ سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد، اما نخستین وسیله‌ای که به دوچرخه‌های امروزی شباهت داشت، دوچرخه‌ای بود که بارونی آلمانی به نام کارل فون درایس (1785-1851) در سال 1817 طراحی کرد.
البته این وسیله پدال نداشت و باید همچون کودکان حین یادگیری دوچرخه‌سواری، با نیروی پا به جلو رانده می‌شد. حدود 20 سال پس از اختراع بارونِ آلمانی، آهنگری اسکاتلندی به نام کرک پاتریک مک‌میلان (1812-1878) دوچرخه پدالی را در 1839 طراحی کرد. البته هنوز بر سر اینکه چه کسی دوچرخه پدالی را اختراع کرده است، مناقشه است. هرچه بوده، طی فرایندی به درازای 150 سال، دوچرخه‌های جاده‌ای و کوهستان و شهریِ امروزی ساخته شدند و در پی آن دوچرخه‌های ثابت نیز پیدایشان شد. از دستۀ اخیر، بهره‌برداری‌های بسیاری در پزشکی و فیزیوتراپی نیز می‌شود.
دوچرخه ثابت چیست؟ چرا از آن استفاده می‌کنیم؟
بالاتر توضیح داده‌ایم که دوچرخه‌ها انواع متفاوتی دارند و دوچرخه ثابت یکی از آنهاست. Stationary bike یا Exercise bike که در فارسی با نام دوچرخه ثابت شناخته می‌شود، جزو دستۀ دوچرخه‌های فیتنس یا بدنسازی به حساب می‌آید.
دوچرخههایی که بیش از آنکه به نیت شبیه‌سازیِ دوچرخه‌سواریِ جاده‌ای طراحی شده باشند، برای تمرینِ متمرکز در محیط‌های مسقف، گرم کردن و آماده شدن برای مسابقه ساخته شده‌اند. به همین سبب نام دیگری هم دارند: indoor exercise bike. که به استفادۀ آنها در محیط‌های بسته و داخلی (مسقف) اشاره دارد. این محیط‌های بسته و داخلی می‌تواند خانه یا باشگاه باشد و خود تقسیم‌کننده این دستگاه هوازی به دو گونه متفاوت و بزرگ به نام دوچرخه ثابت خانگی و دوچرخه ثابت باشگاهی است.
احتمالا نخستین سوالی که دربارۀ دوچرخه‌های ثابت پرسیده می‌شود در رابطه با مقایسۀ آن با دوچرخه‌های جاده‌ای است. اینکه چقدر فرق دارند و کدام یک مفیدترند و از این دست سوال‌ها. با اینکه شباهت‌ها و تفاوت‌ها بسیار آشکار است، اما ناگزیر به برخی از گل‌درشت‌ترین‌هایشان اشاره می‌کنیم.
شباهت‌های دوچرخه ثابت و جاده‌ای
- پدال زدن نخستین تشابه بزرگ میان دوچرخه‌های ثابت و دوچرخه‌های جاده‌ای است.
- در عین حال، حالت قرارگیری بدن نیز در این دو وسیله کاملا به هم شباهت دارد.
- همچنین در هر دو نوع دوچرخه می‌توان صندلی و فرمان را تنظیم کرد و مقدار مقاومت یا سختی پدال زدن را به دلخواه تغییر داد.
تنها نکته‌ای که دربارۀ تغییر دادن مقاومت پدال زدن وجود دارد این است که در دوچرخه‌های جاده‌ای علاوه بر تغییر دادن دنده، عوارض طبیعی مانند باد نیز می‌تواند بر سختی رکاب زدن بیفزاید. این در حالی است که چنین چیزی برای محیط مسقف اتفاق نمی‌افتد.
تفاوت‌ها
نخستین تفاوت آشکار بین این دو وسیلۀ ورزشی، فرمان دادن است. لازمۀ فرمان دادن نیز آگاهی از محیط و اطراف است. همزمان، حواس‌تان باید به آب و هوا، موانع، عابران و همۀ آن چیزهایی باشد که در جاده یا کنار جاده است. چنین حجمی از داده‌ها و اطلاعاتی که ذهن‌تان باید در هر لحظه محاسبه کند، هنگام استفاده از دوچرخه‌های ثابت وجود ندارد.
در کنار این موارد، صاحب یک دوچرخۀ معمولی همواره باید باد چرخ‌ها، سالم بودن دنده‌ها و ترمزها را بررسی کند. این چیزها در دوچرخه‌های ثابت نیازمند بررسی نیست. در حقیقت دوچرخه‌های ثابت یک چیز را به ساده‌ترین شکل پیشنهاد می‌دهند: سوار دوچرخه شوید و پدال بزنید. برخی از مدل‌های این وسیله ممکن است از تجهیزاتی الکترونیکی نیز استفاده کند و اطلاعاتی را در اختیارتان بگذارد. با این حال همچنان یک دوچرخه باقی می‌ماند، نه یک دوچرخۀ کامپیوتری!
با وجود تمام شباهت‌ها و تفاوت‌ها، در نهایت استفاده از هر یک از انواع دوچرخه بسته به نیاز شما دارد. اینکه دوستدار استفاده از دوچرخۀ جاده‌ای هستید یا دوچرخه ثابت، اینکه ورزش و فعالیت جسمی و کالری‌سوزی خود را منوط به باشگاه رفتن کرده‌اید یا پیمودن مسیر‌های آزاد، مشخص‌کنندۀ انتخاب شما خواهد بود. و در نهایت اینکه آیا از جمله کسانی هستید که اراده و انگیزۀ کافی برای رکاب زدن در جاده را دارند یا قدری راحت‌طلب هستید و ترجیح می‌دهید در فضایی به دور از باد و باران و اتفاقات ناگهانی رکاب بزنید.
برای چه افرادی مناسب است؟
حقیقت این است که این ماشین ورزشی، تمرینِ هوازیِ کم‌فشار را برای افرادی که می‌خواهند در فضای بسته ورزش کنند فراهم می‌کند. کسانی که این وسیله هوازی را برای ورزش انتخاب می‌کنند، افرادی هستند که به دنبال تمرین‌های قلبی‌عروقی‌اند. یعنی کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند، یا کسانی که برنامه‌های فیزیوتراپی برای توانبخشی زانو را پی می‌گیرند، یا افرادی که ورزش کردن برایشان به سبب درد در ناحیه کمر، لگن یا مفاصل محدود است.
رکاب زدن با این دستگاه یک جور تمرین است که از تحمل کردن وزن ورزشکار، طفره می‌رود. چراکه زمانی انجام می‌شود که فرد در حالت ایستاده نیست. این تمرین عضلات پایین‌تنه را در نواحی‌ای از جمله پشت، پاها و ران‌ها تقویت می‌کند. ورزش کردن با این وسیله ورزشی هوازی است که برای قلب و ریه بسیار مفید است.
علاوه بر این، کالری‌ای که به واسطه کار با دوچرخه‌های ثابت سوزانده می‌شود، در نهایت به کاهش وزن کمک می‌کند. تمامی این مزایا هنگام کار با دوچرخه‌های ورزشی دوگانه (الپتیکال و نظایر آنها) افزایش می‌یابد. دوچرخههایی که معمولاً دارای دسته‌های متحرک است. برخی از دوچرخه‌های ثابت مجهز به برد کامپیوتری هستند که اقداماتی مانند کالری سوزانده شده، سرعت پدال زدن و مسافت رکاب‌زده شده را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه‌ها اغلب با عنوان ارگومتر (Ergometer) شناخته می‌شود.
تاریخچه
با همه این توصیف‌ها، می‌توان ادعا کرد که مفهوم دوچرخه ثابت پیش از اختراع دوچرخه وجود داشته است. در 30 سپتامبر 1796، مخترعی به نام فرانسیس لوندز در لندن حق اختراعی برای وسیله‌ای به نام Gymanasticon، ثبت کرد. این وسیله نوعی ماشین ورزشی سرپوشیده و عجیب بود با کابینی همچون یک کالسکۀ کوچک که می‌توان آن را پدر دوچرخه‌های ثابت امروزی نام داد. سر ریچارد فیلیپس، این حق ثبت اختراع را در شماره 1796 مجله The Monthly منتشر کرد. نشریه‌ای که رخدادهای جالب توجه سراسر جهان را منتشر می‌کرد. اختراع لوندز برای فعالیت «تمام قسمت‌های بدن در یک زمان» طراحی شده بود. کابین یا فضای داخلی این ماشین به اندازه جا دادن یک فرد بزرگ‌سال جا داشت. طبق پتنت، میل‌لنگ‌ها به صورت دستی به حرکت درمی‌آمدند و فرد می‌توانست در حین ورزش کردن با سرعتی معادل «دو یا حتی ده مایل» در ساعت چرخ‌ها را به حرکت درآورد و در عین حال، صحبت کند، بخواند یا بنویسد!
دوچرخه‌های اولیه
ایستادن روی وسیله‌ای و حرکت کردن، وضعیت استفاده از draisine یا خط‌رو (وسیله‌ای دستی برای جابجایی روی ریل) هم بوده است. این ماشینِ راه رفتنِ دوچرخ را بارون آلمانی، کارل فون درایس، در سال 1817 اختراع کرد و می‌توان آن را شبیه اسکوترهای امروزی دانست. در هر حال، دریزین را باید پیشرو یا جدِ دوچرخه معرفی کرد! سال‌ها پس از آن، و هنگامی که کرک پاتریک مک میلان از اسکاتلند، در سال 1839 پدال‌هایی را به دریزین وصل کرد، دوچرخه ابداع شد.
تغییراتی که در این دوچرخه انجام شد منجر به ظهور وسیله‌ای به نام Velocipede در سال 1865 شد. این وسیله ابتدا از چوب ساخته شده بود و مدل‌های بعدی با تنه چوبی و لاستیک‌های فلزی عرضه شدند. در آن زمان عموم مردم از سوار شدن بر این وسیله‌ها (Velocipede) در پیست‌های سرپوشیده‌ای با نام آکادمی‌های سوارکاری لذت می‌بردند. البته بدیهی است که مرفهان جامعه از چنین تفریح‌هایی برخودار بودند.
با این که اختراع دوچرخه در دوران معاصر رخ داده است، اما اینکه چه کسی مخترع دوچرخه امروزی بوده است چندان مشخص نیست. اطلاعاتی که در دست است نشان می‌دهد در سال 1866، مکانیک فرانسوی، پیر لالمون، اولین اختراع ایالات متحده را درباره دوچرخۀ پدالی به ثبت رسانده است. مدت‌ها بعد از آن، سوابق شرکتی به نام Exercycle اختراع ماشینی ورزشی را در سال 1932 ثبت کرده است.
Exercycle
بر اساس پتنتی که در 1938 در ایالات متحده و به نام هاوارد جی مارلوی نیویورکی ثبت شده است، حق اختراع ماشینی ورزشی و غیرموتوری به نام او خورده است. آن وسیله برای تمرین دادن و تحرک عضلاتی طراحی شده بود که هنگام دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و قایقرانی به کار گرفته می‌شود. پس از آن، حق اختراع دیگری در سال 1940 به نام یک مهندس مکانیک نیویورکی دیگر به نام گوردون برگفورس، ثبت شد، که بهبودهایی را در دستگاه ورزشی مارلو، برای ارائه تمرین‌های بیشتر، توضیح می‌داد. برگفورس آن دستگاه را موتوردار کرد. آن پتنت و موارد بعدی توسط برگفورس ثبت شد و به شرکت Exercycle واگذار شد.
آن دستگاه برای استفاده خانگی به بازار عرضه شد و در طول دهه‌های 1930، 1940 و 1950 در بازار خرید و فروش می‌شد. با این حال، فروش آن در طول دهه 1960 و زمانی که مردم بیشتر به تناسب اندام علاقه‌مند شدند، افزایش یافت. این روند افزایشی، منجر به رونق تناسب اندام در دهه‌های 1980 و 1990 شد. او در سال 1993 شرکت Exercycle را خرید و به عنوان رئیس Theracycle فعالیت می کند.
در فرهنگ عمومی کشور آمریکا نام‌ها و علایق‌شان اهمیت دارند. از همین رو استقبال چهره‌های فرهنگی، سیاسی و ورزشی از محصولات و دستگاه‌های اینچنینی بسیار اهمیت دارد. در طول آن سال‌ها، افراد برجسته‌ای Exercycles را خریدند. کسانی چون روسای جمهور این کشور: فرانکلین روزولت، دوایت آیزنهاور، ریچارد نیکسون، جان کندی و رونالد ریگان. The Exercycle در سال 1988 در فیلم Working Girl نمایش داده شد و افراد مشهوری که از این ماشین ورزشی استفاده کردند بیش از پیش سبب شهرت و محبوبیت آن شدند و به فراگیر شدن آن یاری رساندند.
Lifecycle
در سال 1968، شیمیدان آمریکایی، کین دیمیک، یکی از مهم‌ترین متعلقلات دوچرخه‌های ثابت را به آن اضافه کرد. او در واقع دوچرخه ثابتی را اختراع کرد که برای ردیابی یا رصدِ پیشرفتِ تمرینات، به وسایل الکترونیکی مجهز بود. او معتقد بود که دوچرخه‌سواری می‌تواند افراد را متناسب‌تر کند و عمرشان را افزایش دهد؛ بنابراین نام اختراع او را Lifecycle یا چرخۀ زندگی گذاشتند.
او قصد داشت Lifecycle را به اهالی تجارت و کار بفروشد، به همین خاطر یک میلیون دلار در این طرح سرمایه‌گذاری کرد، اما موفق نشد و حقوق اختراع خود را حدود سال 1973 به کس دیگری فروخت. اما فروش دستگاه همچنان به کندی پیش می‌رفت. از همین رو در تصمیمی رادیکال، Lifecycle به رایگان برای 50 مالک و مدیر کلوپ‌های سلامت در ایالات متحده ارسال شد. این استراتژی جواب داد و فروش دستگاه به شکلی تصاعدی افزایش یافت.
روش استفاده از دوچرخه ثابت
دست‌ها را در جایی قرار دهید که ترمزها در یک دوچرخه معمولی نصب می‌شوند. با نشستن روی زین دوچرخه، ران‌ها به صورت طبیعی خم می‌شود. با صاف کردن بدنتان، هسته بدن را درگیر کنید و با کم کردن حرکات بالا تنه به گردن و شانه استراحت بدهید.
در این حالت کمی از روی زین بلند شوید و با درگیر کردن باسن، رکاب زدن را آغاز کنید.
می‌توانید دستان خود را بالا بیاورید و انتهای بالایی فرمان را بگیرید و در حالی که عضلات کمر صاف هستند با درگیر نگه داشتن عضلات باسن کمی رو به سمت جلو متمایل شوید. در این حالت باسن در قسمت بالا و عقب زین قرار می‌گیرد و عضلات همسترینگ و چهار سر ران درگیر می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که نباید در هیچ کدام از قسمت‌های شانه، گردن و کمر احساس گرفتگی کنید.
از مزیت‌های مهم این وسیله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش چربی سوزی
- افزایش مقاومت ماهیچه‌ها
- قابل استفاده برای شرایط مختلف آب و هوایی
- اشغال فضای کمتر نسبت به دیگر تجهیزات ورزشی
- کاهش استرس
- عدم ایجاد فشار مضاعف بر عضلات کمر و زانو
معایب
- برای افراد دچار زانو درد مناسب نیست.
- برای استفاده افراد دچار درد سیاتیک توصیه نمی‌شود.
- استفاده از آن به بانوان باردار توصیه نمی‌شود.
برای استفاده، رعایت چه نکاتی ضروری است؟
1- کفش مناسب بپوشید
2- زین دوچرخه را مطابق با قد خود تنظیم نمایید.
3- بهتر است رکاب زدن را با مقاومت صفر و با دنده پایین شروع کنید.
4- به تدریج و با آماده شدن عضلات خود مقدار مقاومت را زیاد کنید.
5- نوشیدن آب کافی را فراموش نکنید.
6- قبل از تمرین بدن خود را با حرکات کششی گرم کنید.