تردمیل بدون موتور
در زمانهای که فنآوریهای مرتبط با تمرین و فعالیتهای جسمی و ورزشی به اوجهای سرگیجهآوری رسیده است -تمرینهای اختصاصی اتاقک هیپوکسیک، ترازوهای تحلیلیِ ترکیبات بدن، و بطریهای آبِ «هوشمند» که هیدراتاسیون شما را ردیابی میکنند!- تردمیل منحنی یا بدون موتور، اشارتی است متواضعانه و خالصانه به دنیای آنالوگ. اما اجازه ندهید ظاهر مینیمالیستی این تردمیلها فریبتان بدهد. هنگامی که روی تسمههای آنها به راه بیفتید، تردمیل منحنی به تجهیزاتی هیولایی تبدیل میشود. با ما در جیم لند باشید تا این نوع از دستگاه هوازی را بهتر و بیشتر بشناسیم.
تردمیل بدون موتور
در دستهبندی تردمیلها، کلا دو نوع اصلی برای تقسیم وجود دارد: دستۀ موتوردار و دستۀ بدون موتور. این جامعترین نوع دستهبندی برای دستگاههای تردمیل است و تمامی انواع آنها در همین دو دسته جا میگیرند.
با اینکه شاید تصور شود با وجود انواع موتوردار این دستگاهها، جایی برای بدون موتورها نیست، اما دستۀ تردمیلهای بدون موتور، تردمیلهایی بسیار باصلابت، پرکاربرد و مدرن بهحساب میآیند که از قضا تولیدکنندگان بسیاری هم مشغول تولید آنها هستند.
اساسا بهسبب نوع طراحی تسمههایشان و شکل حرکت کردن آنها، نیازهای متفاوتی را در قیاس با انواع موتوردار، پاسخ میدهند که ای بسا توجه ورزشکاران، خاصه دوندگان حرفهای را بیشتر جلب کند. چرا که قطعا دویدن با تردمیل منحنی یا مکانیکی، سختتر دویدن با دیگر انواع تردمیلهاست.
Curved Treadmill
تردمیل بدون موتور را تردمیل مکانیکی (Mechanical Treadmill) میگویند. یا به سبب انحنایی که در تسمۀ برخی از انواع آنها دیده میشود، به تردمیل خمیده یا Curve نیز مشهورند. این دسته در دل خود دستهای دیگر از تردمیلهای بدون موتور را هم جا داده است که به تردمیلهای آبی موسوماند و زمینۀ استفادۀ خاص خود را دارند. جلوتر قدری به تردمیلهای آبی نیز خواهیم پرداخت. اگرچه آنها دستهای جداگانه برای خود به حساب میآیند.
ساختار تردمیلهای بدون موتور
این دستگاهها هیچ نیازی به نیروی برق ندارند و بدیهی است که همین امر سبب شده است به کلی در دستهای جداگانه تعریف شوند. هیچ چراغ چشمکزن یا نمایشگر، یا تمرین از پیش برنامهریزیشدهای روی تردمیلهای خمیده یا مکانیکی وجود ندارد. عوض آن، فقط و فقط انرژیِ پاهای شماست که آن را به حرکت وامیدارد. با اصطکاکی که هر یک از گامهای شما با تسمه به وجود میآورد، آن را به عقب یا پشت سر شما میکشد و فرایند دویدن روی این دستگاه شکل میگیرد. در مدلهای خمیده هرچه در قوس تسمه به جلوتر بدوید، تسمه سریعتر حرکت میکند و متعاقبا سرعت شما نیز افزایش خواهد یافت. بدیهی است برای کم کردن سرعت، باید گامهای خود را رها کنید (شل کنید) تا آهستهتر بروید، و برای توقف کامل، کافی است توقف کنید! به نظر ساده میآید. هیچ عنصر الکتریکی یا مرتبط با موتورهای الکتریکی در این دستگاهها به کار نرفته است و تمام فرایند راه رفتن یا دویدن در آنها با ارادۀ کاربران انجام میپذیرد.
تفاوت دویدن تردمیل موتوردار و تردمیل بدون موتور
به همان اندازه که دویدن در فضای باز با دویدن بر روی تردمیل تفاوت دارد، دویدن روی تردمیل مکانیکی یا بدون موتور نیز متفاوت از دویدن روی تردمیلهای موتوردار است. مرکز ثقل این تفاوت موتور است. در تردمیلهای موتوردار (motorized treadmill)، تسمه به واسطۀ نیرویی میچرخد که موتور به آن وارد میکند. همین امر سبب میشود مکانیکِ دویدن با این وسیله با مکانیکِ دویدنِ طبیعی (در فضای آزاد) فرق کند. تفاوت جایی رقم میخورد که هنگام دویدن در فضای آزاد کار کشیدن از عضلاتِ همسترینگ، جای خود را در دویدن روی تردمیل به فعالیتِ بیشترِ عضلاتِ چهار سر ران میدهد.
همین تفاوت ساختاری سبب میشود نهتنها تردمیل مکانیکی شبیهسازِ نزدیکتری به دویدن در فضای آزاد باشد، بلکه امکان سوازندن کالری بیشتری را نیز برای کاربر یا ورزشکار میسر کند. چراکه عضلههای بیشتری را در قیاس با تردمیلهای موتوردار درگیر میکند و مجموعا سبب میشود 30 درصد کالریِ بیشتری در قیاس با دویدن روی تردمیلهای موتوردار سوازنده شود. شاید همین یک علت کافی باشد تا دوندگان حرفهای به سراغ تردمیلهای مکانیکی بروند.
حال بیانِ این تفاوت برای چه بوده است؟ پاسخ را بایستی در ساختار تردمیلهای مکانیکی جست. چنانکه گفتیم، دویدن با این نوع از تردمیلها به اختیارِ دونده بستگی دارد. حتی کم و زیاد کردنِ سرعت و ایستادن نیز کاملا به اختیار او بسته است. در حقیقت دویدن با تردمیل مکانیکی مشابهترین نوع دویدن در فضای مسقف یا با دستگاه، به دویدن در فضای باز است. این مسئله برای بسیاری سوال است که دویدن روی تردمیل (اینجا منظورِ اغلبِ سوالکنندگان تردمیلهای موتوردار است) چقدر به دویدن در فضای آزاد شباهت دارد. تردمیلهای بدون موتور به قدر کفایت پاسخ این سوال را میدهند. اگرچه هرگز نمیتوانند جایگزین کاملی در قیاس با آن باشند. بلکه خاصیت مکملی و تمرینی دارند.
مزایای تردمیل منحنی چیست؟
بر این اساس، باید مزایایی متفاوتتر از دویدن با تردمیل موتوردار را در قیاس با تردمیلهای بدون موتور بیان کنیم. اگر بخواهیم مزیتهای دویدن با تردمیل منحنی یا مکانیکی را شمارش کنیم، چندین مورد را میتوان ردیف کرد که با عنوانهای مشخص تعریف میشوند و مهمترین آنها از این قرارند:
شما با گروه عضلات بیشتری کار خواهید کرد
وقتی روی یک صفحه یا قوس میدوید، عضلات هر یک از پاها برای مدت طولانیتری فعال میشوند و فشار بیشتری به عضلات زنجیرۀ خلفیِ بدن شما وارد میشود. جاستین رید سیمز، مربی دویدن و بنیانگذار Alamer Athletic، توضیح میدهد: «شما عضلات باسن، همسترینگ و ساق پاهایتان را تشویق میکنید تا بیشتر کار کنند. در نتیجه، این کار از شما دوندهای قویتر میسازد». این علت خود به تنهایی میتواند شباهت دویدن در فضای آزاد و تردمیلهای بدون موتور را هم توضیح دهد.
کالری بیشتری میسوزانید
نباید انتظار داشته باشید که بدون هیچیک از فناوریهای موجود، حتی در تردمیل معمولی، ورزش کردن را آسانتر کنید. منظور این است که حتی در تردمیل مکانیکی نیز با علم روز سروکار دارید و تصور نکنید با دستگاهی از عهد عتیق مواجه هستید. به گزارش Journal of Science and Medicine in Sport، نهتنها دوندگان روی تردمیلهای منحنی و بدون موتور 30 درصد بیشتر و سختتر کار میکردند، بلکه این تفاوت را احساس هم میکردهاند. تلاشهای این دسته از افراد «با دادههای فیزیولوژیکی مطابقت داشت: ۳۲ درصد جذب اکسیژن بیشتر، ۱۶ درصد ضربان قلب بیشتر و ۲.۵ درصد افزایش در آهنگِ دویدن».
شما استقامت خود را افزایش خواهید داد
تلاش برای حرکت دادن تسمه در انواع مکانیکی تردمیلها، بدون توجه به سرعت، ضربان قلب شما را بیش از یک تمرین مشابه روی تردمیل معمولی، یا موتوردار، افزایش میدهد و در نهایتVO2 (حد نهایی مصرف اکسیژن یا ظرفیتِ هوازی ریهها) را افزایش میدهد.
فرم ظاهری بدن شما بهبود خواهد یافت
قوسِ تسمه در نمونههای مکانیکیِ تردمیل، با ترغیبِ پاهایتان به دویدن بر مداری بیضیشکل، گام برداشتنِ طبیعی و فرم ظاهریِ «مناسب» را تقویت میکند: فرود نرمتری مهیا میکند و هرگونه فشار احتمالی روی مفاصل را، به واسطۀ قوسِ موجود، کاهش میدهد. Reid-Simms، مربی دویدن حرفهای، توضیح میدهد: «تردمیلهای منحنی تمایل دارند حالت ایستادنِ بهتر و وضعیت کلیِ دویدن را با مکانیکِ فرودِ بهتر تحریک کنند، زیرا پا هنگام دویدن نیاز به کمی شیب دارد».
او میافزاید: «این دسته از تردمیلها به اختیار شما تنظیم میشوند. به این معنی که شما مهاریِ سرعت و ثبات تمرینتان را در دست دارید. دیگر برای یافتن سرعتِ دلخواهِ خود با دکمهها دست و پنجه نرم نمیکنید یا برای فشردنِ دکمۀ توقف (Stop) کسی را خبر نمیکنید! زیرا سرعت را آنقدر افزایش دادهاید که دیگر قادر به اجرای دو فرمانِ همزمان نیستید».
اول از همه باید پاهایتان را پیدا کنید. درست مانند زمانی که هنگام خدمتِ سربازی راست و چپتان را پیدا میکردید. Reid-Simms میگوید: «هر تغییری در تکنیک دویدن ممکن است برایتان سخت باشد. بنابراین مهم است تا تلاشهای ابتدایی خود را برای عادت کردن به روشهای جدید، قبل از انجام تمرینهای سختتر، اندازهگیری کنید.»
اولین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که شما در مهار یا کنترل دستگاه هستید. تفاوتی کوچک بین چیزی که دستگاه به شما منتقل میکند و حس تعادلتان، وجود خواهد داشت. این ممکن است برای لحظاتی گیجکننده باشد، اما ارزش آن را دارد تا دوام بیاورید. چراکه مغز به زودی متوجه این تفاوت خواهد شد. شاید این وضعیت را بتوان با حسی که برای نخستین بار پا روی پله برقی میگذارید، توضیح داد. آنجا هم ارادۀ شما در اختیار ارادۀ پله برقی (مکانیزم و ضرباهنگِ حرکتِ پله) قرار میگیرد. پس از پشت سر گذاشتن این مرحله، همهچیز، اعم از افزایش یا کاهش سرعت و توقف، به اختیار شما درخواهد آمد.
به چند علت این تردمیلها قیمت بیشتری به نسبت سایرین دارند. تسمه منحنی، ضربه گیر و کیفیت مواد اولیه از دلایل این موضوع به شمار میروند.
یقینا شما هم به محض مقایسۀ قیمت تردمیلهای منحنی با تردمیلهای موتوردار این سوال مبهم در ذهنتان شکل گرفته است که چه دلیلی برای گرانتر بودن انواع مکانیکی وجود دارد؟ آن نیز در شرایطی که انواع منحنی، موتور هم ندارند و از قابلیتهای الکتریکی و پیشرفته نیز در آنها خبری نیست. پس چرا با این قیمت؟!
تسمۀ منحنی
نخستین علت این گرانتر بودن پیش چشمتان است: تسمۀ منحنی. ساخت تسمه و تختۀ منحنی از ساختنِ تسمه و تختۀ تخت دشوارتر است. در عین حال به نیروی انسانی بیشتری نیاز دارد و به همین سادگی بر قیمت آن افزوده میشود. برخی از شرکتهای تولیدکننده این نوع تردمیلها، فرایند ساخت را به کلی به دست نیروی انسانی میسپارند تا هنر دست در ساخت آن دخیل باشد. به این صورت بدیهی است که قیمت آن هم گرانتر باشد.
ضربهگیر
علت بعدی وجود ضربهگیر (Shock Absorbing Technology) است. تمامی تردمیلهای منحنی و مکانیکی ضربهگیر دارند. حال تعبیه کردن ضربهگیر زیر تسمهای منحنی را به معادله بیفزایید. نتیجه: افزایش قیمت. کار گذاشتن ضربهگیر زیر تسمۀ تخت بسیار آسانتر از تسمۀ منحنی است، در نتیجه باعث افزایش قیمت تمامشدۀ دستگاه میشود.
مسئلۀ دیگر، زاویۀ نقاط فشار (pressure points angle) است. چیزی که در تردمیلهای تخت به کلی از فرایند ساخت حذف میشود. اندازهگیری این نقاط فشار زمانبر است و هرچیز زمانبر همزمان هزینهبر است. تطبیق زوایای منحنی این تردمیلها با گامهای کاربر یا ورزشکار، چیزی است که در نهایت در قیمت دستگاه خود را نمایان میکند.
کیفیت مواد اولیه
علت دیگر، کیفیت مواد این دسته از دستگاههای هوازی است. تردمیلهای بدون موتور عمر بسیار طولانیتری از تردمیلهای موتوردار دارند و لازمۀ این عمر طولانی، به کار بردن مواد باکیفیتتر در ساخت آنهاست. این در حالی است که شکل دادن به تسمه و تختهای منحنی باید به گونهای انجام شود که سبب تولید صدای لقی (جیرجیر) نشود. لازمۀ چنین خواست یا ایدئالی، باز هم به کیفیت مواد اولیه بازمیگردد.
اجزاء
اکنون به این یقین رسیدهاید که ساخت تردمیل منحنی آسان نیست. لیست دراز اجزای بسیار و در عین حال سنگین، به این سختیها افزوده است. سطح خمیده، علت استفاده از اجزای سنگین است. اجزای تردمیلهای خمیده یا منحنی به گونهای ساخته میشوند تا برای سالیان طولانی کار کنند. به کار بردن مواد سنگین نیز به این علت است تا در برابر دویدنهای شدید و تهاجمی، دوام بیاورند.
اینها عمده علتهایی بود که سبب میشود قیمت تردمیل منحنی یا خمیده گرانتر از انواع موتوردار تمام شود. خریداران این نوع از تردمیلها اگر باشگاهدار نباشند، دوندگان و ورزشکاران حرفهای هستند که تمایل دارند بخشی از خانۀ خود را به باشگاه بدل کنند تا هرگز از فرم ایدئالشان فاصله نگیرند. کسانی مانند کریستیانو رونالدو یا لیونل مسی که چندین و چند تردمیل در خانه دارند و این فقط بخشی از تجهیزات ورزشیِ خانگی آنهاست. اگرچه این افراد صرفا به سبب ورزشکار بودن از تردمیل منحنی نمیکنند، بلکه این فقط میتواند یکی از انواع دستگاههایی باشد که این دسته از ورزشکاران به کار میگیرند.
تردمیل آبی
این نوع از تردمیلها نیز جزو دستۀ تردمیلهای بدون موتور به حساب میآیند. با این تفاوت که زمینه استفاده از آنها به کلی فرق دارد. از تردمیلهای آبی بیشتر به منظور درمان، به خصوص آبدرمانی استفاده میشود. اگرچه استفاده از مقاومت آب، گسترۀ کاربری این وسیله را گسترش داده است و ورزشکاران برای سپری کردن دوران مصدومیت خود و همچنین تقویت عضلات، ممکن است به استفاده از تردمیلهای آبی روی بیاورند.
Underwater Treadmill یا Aquatic Treadmill دو نامی است که در زبان انگلیسی به این وسیله داده شده است. تردمیلی که امروزه در طیف وسیعی از کاربریها طراحی و عرضه میشود و گاها فناوریهای بسیار پیشرفتهای را در کنار خود میبیند.